Missie
Mijn missie is om ons landschap en onze voedselketen langdurig te verrijken en weerbaar te maken voor de toekomst. Hier draag ik aan bij door de realisatie en ontwikkeling van ecologisch gedreven agroforestry systemen in de praktijk. Daarbij zet ik onderzoek en educatie in om kennis over agroforestry te vergroten en te verspreiden.
Visie
Ik werk er naar toe om koploper te zijn in de ecologische teelt van noten binnen agroforestry systemen. Daarbij beschik ik over de kennis en kunde om op arme gronden in Nederland notenteelt te realiseren met beperkte aanvoer van externe middelen. De slimme inzet en beheer van vegetatie stimuleert niet alleen de opbrengst van de notenteelt, maar draagt ook bij aan de biodiversiteit en klimaatbestendigheid van de omgeving. De gerealiseerde locaties zijn een bron van voortgang in toegepast onderzoek, en fungeren als inspirerende educatie plekken voor andere ondernemers, boeren, adviseurs, studenten en onderzoekers.
Duurzaamheid
De vraag “kán het verdienmodel van bedrijven, als fundament achter onze economie, eigenlijk wel duurzaam zijn? En zo ja, hoe dan?” bracht me tijdens het studeren in Rotterdam bij de onderwerpen land- en bosbouw. Door fotosynthese zijn beide in hun grond netto positieve productiesystemen. De belangrijkste energiebron is de zon. Hun producten zoals voedsel en hout kunnen compleet gerecycled worden en de bodem vormen voor nieuwe planten.
Als uitgangspunt zouden deze sectoren daarom het makkelijkst zijn om duurzaam te krijgen, anders dan bijvoorbeeld de sector van electronische producten. Als het ergens kan, dan éérst in de land- en bosbouw.
Landbouw wereldwijd is sterk afhankelijk van inputs. Gewassen worden gepamperd met nutriënten, water, het vrijhouden van onkruiden en de toepassing van bestrijdingsmiddelen. De hoogproductieve, veredelde gewassen vragen om een vruchtbare bodem en de markt vraagt om lage prijzen en gave producten.
Bosbouw is minder input afhankelijk, en vindt meestal plaats op minder gunstige gronden. Ingrijpen is extensief, maar ook de opbrengsten per hectare zijn economisch gezien lager dan in de landbouw. De bosbouw draait voornamelijk op zonne-energie en slim gebruik van bos-ecologie.
More: View public domain image source here
Beide teeltsystemen maken gebruik van monoculturen of de combinatie van een gering aantal soorten. Ze schaden daarmee de leefomgeving of dragen slechts gering bij aan ecosysteemdiensten. Ze zijn gevoelig voor klimaatinvloeden zoals droogte en hevige regenval.
Agroforestry
Agroforestry (ook wel Boslandbouw) is het bewust integreren van struiken en bomen -houtige vegetatie- in landbouwsystemen. Door het beste van twee werelden te combineren, kan er een breed scala aan voordelen worden bereikt. Zo bieden struiken en bomen bijvoorbeeld extra structuur en beschutting in het landschap, vullen ze gewassen aan door hun manier van wortelen, en maken ze het mogelijk om meerdere teeltlagen te combineren. Door de structuurverschillen tussen gewassen en struiken en bomen kunnen met agroforestry grote veranderingen in de structuur van het landschap worden bewerkstelligd. Agroforestry opent een veld aan mogelijke combinaties. Er zijn veel verschillende vormen mogelijk:
Voedselbos
Bomen met gras
Bomen met dieren
Bomen met fruit of noten
Bosecosystemen hebben bijzondere functionaliteiten die interessant zijn voor zowel de landbouw als voor een klimaatbestendige leefomgeving. Zo
- is de totale fotosynthese in een bos door de gelaagdheid en de hoeveelheid blad bijvoorbeeld hoger dan in een landbouwsysteem
- scheppen bossen een klimaat dat het kan beschermen tegen klimaat invloeden en
- kunnen bossen met weinig of geen inbreng van voedingsstoffen en irrigatie tot stand komen.
Successie & Beheer
Terwijl er volop bomen worden aangeplant, blijft nog veel kennis over de ontwikkeling en effecten van agroforestry systemen onontgonnen.
Waar de één stelt dat ingrijpen zoveel mogelijk moet worden vermeden, daar meent de ander dat met ingrepen als maaien, snoeien, dunnen en mulchen agroforestry systemen kunnen worden geoptimaliseerd. Door de complexiteit van agroforestry systemen kan beheer een andere uitwerking hebben dan in monocultuur bos- of landbouw systemen. Over de effecten van beheer in agroforestry systemen is nog maar weinig bekend.
In de bosbouw (en ook in natuurbeheer) wordt gebruik gemaakt van het concept van natuurlijke successie (zie de afbeelding hiernaast). In de landbouw- of agroforestry systemen wordt dit nog beperkt toegepast, en qua onderzoek is er nog zeer weinig bekend over de effectiviteit er van.
Notenteelt
Samen met mijn opa, ouders, broers en zus raapten we vroeger walnoten in Limburg. We droogden, verpakten en verkochten het overschot aan straat door aan buurtbewoners. Niemand bemeste de bomen die jaar in jaar uit oogst opleverden, het was aangenaam werk, lucratief, en de buren lieten duidelijk hun waardering merken.
Noten passen niet alleen goed bij een gezond en toekomstbestendig dieet, maar lenen zich ook voor een duurzame vorm van landbouw. In Nederland zijn verschillende soorten noten te telen; walnoten, hazelnoten, pecan-noten, amandelen, hartnoten, etc.
Noten zijn relatief grote bomen, die in natuurlijke systemen pas laat in de successie verschijnen. Als de claims over successie en beheer kloppen, dan zouden deze zich bij uitstek moeten kunnen laten zien in de groei, gezondheid, en opbrengsten van notenbomen.
Walnotenbomen zijn echter ook gevoelig voor wind, hevige regenval, droogte en vorst. Met name op armere gronden (zand), onder stressvolle omstandigheden is het interessant om te zien hoe ver we kunnen komen met de inzet van planten en de processen en ecologie die ze om zich heen kunnen scheppen.
